### Zou het goedkoper zijn om VDAB en RVA samen te voegen?
Het samenvoegen van de **VDAB** (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling) en de **RVA** (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening) lijkt op het eerste gezicht een manier om kosten te besparen door overlappingen in administratie te verminderen. Echter, de realiteit is complex vanwege hun verschillende functies, bevoegdheidsniveaus (gewestelijk vs. federaal) en de bredere context van het Belgische systeem. Hieronder analyseer ik de mogelijke kostenbesparingen, voordelen en nadelen.
#### Huidige kostenstructuur
- **VDAB**: Gefinancierd door het Vlaams Gewest, met een jaarlijks budget van ongeveer **€ 1,1 miljard** (2023-2024, incl. arbeidsbemiddeling, opleidingen en activeringstrajecten). Dit omvat personeelskosten (ca. 5.000 medewerkers), IT-systemen, kantoren en programma’s zoals jobbeurzen en cursussen.
- **RVA**: Federaal gefinancierd via sociale zekerheidsbijdragen, met een totaal budget van ca. **€ 7-8 miljard** per jaar (2023-2024), waarvan het merendeel naar uitkeringen gaat (ca. € 6,5 miljard). Administratieve kosten (inclusief vergoedingen aan vakbonden/HVW voor uitbetaling) bedragen ca. **€ 150-200 miljoen**, waarvan € 70-80 miljoen voor uitbetalingsinstellingen (zie eerdere vraag).
- **Overlap**: Beide organisaties hebben raakvlakken, zoals controle op werkzoekenden (VDAB volgt begeleiding, RVA controleert beschikbaarheid). Dit leidt tot enige dubbele administratie, zoals gegevensuitwisseling en rapportage.
#### Potentiële besparingen bij samenvoeging
Een fusie zou kunnen besparen op:
1. **Administratieve overlap**: Gecentraliseerde systemen voor gegevensbeheer (bijv. werkzoekendenprofielen) kunnen kosten drukken. Schatting: **€ 10-20 miljoen** per jaar (gebaseerd op 5-10% besparing op VDAB’s administratie en RVA’s niet-uitkeringskosten).
2. **Personeel**: Minder dubbele functies (bijv. administratief personeel voor controle). VDAB heeft ca. 5.000 medewerkers, RVA ca. 3.000. Een fusie kan leiden tot een reductie van 5-10% (400-800 jobs), wat ca. **€ 20-40 miljoen** per jaar bespaart (gemiddeld € 50.000 per FTE).
3. **Infrastructuur**: Gedeelde kantoren en IT-systemen kunnen besparen, maar dit is beperkt (VDAB heeft al regionale kantoren, RVA werkt federaal). Schatting: **€ 5-10 miljoen** per jaar.
4. **Uitbetalingsinstellingen**: Als de RVA de uitbetaling volledig overneemt (zoals in eerdere vraag), kan dit **€ 30-50 miljoen** per jaar besparen (na aftrek van eigen administratiekosten).
**Totale schatting besparing**: **€ 65-120 miljoen** per jaar, afhankelijk van de mate van integratie. Dit is een fractie van de totale budgetten (minder dan 2% van RVA’s budget en 10% van VDAB’s budget), omdat het gros van de kosten bij RVA naar uitkeringen gaat, wat losstaat van een fusie.
#### Nadelen en risico’s
- **Bevoegdheidsconflict**: Werkgelegenheid (VDAB) is een gewestelijke bevoegdheid, sociale zekerheid (RVA) is federaal. Een fusie vereist een staatshervorming, wat politiek gevoelig ligt (Vlaanderen wil meer autonomie, geen centralisatie). Dit kan leiden tot weerstand van gewesten.
- **Verlies van specialisatie**: VDAB focust op begeleiding en arbeidsmarkt, RVA op juridische controle en financiën. Een fusie kan leiden tot minder focus, vooral in begeleiding van werkzoekenden, wat de effectiviteit verlaagt.
- **Opstartkosten**: Een fusie vergt investeringen in nieuwe IT-systemen, herstructurering en mogelijk ontslagvergoedingen. Schatting: **€ 50-100 miljoen** initieel, wat de besparing 2-3 jaar uitstelt.
- **Sociaal verzet**: Vakbonden, die nauw samenwerken met beide instellingen, zullen zich verzetten tegen centralisatie (vooral als uitbetaling bij RVA komt). Dit kan leiden tot stakingen of politieke blokkades, zoals gezien bij eerdere voorstellen in de supernota van N-VA (2024).
- **Regionale verschillen**: VDAB bedient enkel Vlaanderen, terwijl RVA landelijk werkt. Een fusie zou de aanpak in Wallonië (Forem) en Brussel (Actiris) moeten harmoniseren, wat extra kosten en complexiteit toevoegt.
#### Alternatieven voor besparing
In plaats van een volledige fusie, kunnen kleinere maatregelen efficiënter zijn:
- **Gemeenschappelijke IT-systemen**: Gedeelde databases voor werkzoekenden en uitkeringscontroles (besparing: ca. **€ 5-10 miljoen** per jaar).
- **Centralisatie uitbetaling**: RVA neemt uitbetaling over van vakbonden/HVW (besparing: **€ 30-50 miljoen**, zie eerdere vraag).
- **Betere samenwerking**: VDAB en RVA kunnen hun controles beter afstemmen zonder fusie, zoals nu al gebeurt via gegevensuitwisseling.
#### Conclusie
Een fusie van VDAB en RVA zou theoretisch **€ 65-120 miljoen per jaar** kunnen besparen door administratieve efficiëntie, maar dit is relatief klein vergeleken met hun budgetten (€ 8-9 miljard samen). De opstartkosten, politieke weerstand en bevoegdheidsconflicten maken het complex. Een volledige fusie is onwaarschijnlijk zonder staatshervorming, en alternatieven zoals centralisatie van uitbetaling of betere samenwerking zijn realistischer en sneller uitvoerbaar. Voor exacte cijfers en haalbaarheid is een analyse door het Federaal Planbureau nodig, maar die ontbreekt momenteel. Check www.vdab.be of www.rva.be voor meer info over hun werking.